Salsa
Salsa is een wereldburger met vele kinderen (1), geboren uit een Cubaanse moeder (2) met Spaanse (3) en Afrikaanse (4) grootouders en Franse en Italiaanse Koninklijke overgrootouders (5)
videovoorbeeld salsa: http://www.youtube.com/watch?v=uDGLNslNTB0
Oorsprong van de Salsa uit de Son:
De Son is ontstaan uit de Danzón in het oostelijk deel van Cuba ( Oriente ) en steunt op een aantal ritmische en lyrische peilers van Spaanse en Afrikaanse afkomst. Eén van de oudste Cubaanse ritmes is de Nengon, die ontstaan is op de plantages, waar West-Afrikaanse slaven het harde werk verlichtten door te zingen op het ritme van het hakken van suikerriet met de machete.
videovoorbeeld van een ‘son’: http://www.youtube.com/watch?v=dSz_xeq5a-s ( tekst in het Spaans en Nederlands onderaan deze pagina)
Oorspronkelijk muziek en dans van de Afro-cubanen, en om die reden zelfs een tijdlang verboden geweest, heeft de Son uiteindelijk toch zijn weg gevonden naar de grote speel- en vermaakzalen (Casino’s) ten tijde dat Cuba de vakantie-,speel- en lusttuin van Amerika was. Het waren de hoogdagen van de Amerikaanse maffia ( Al Capone etc.…) en miljoenen van het schuinsverdiende geld werd in Cuba gespendeerd aan allerlei fris en minder fris vermaak….
Hierbij was muziek essentieel en men begon deze Son orkesten te betalen om in de Casino’s te spelen. Stilaan traden ook blanke muzikanten toe tot deze son orkesten. Door deze financiële impuls werden de orkestjes groter en groeiden uit van duo’s en trio’s (bvb het bekende Trio Matamores ) tot sexteto’s en septeto’s. Gaandeweg werd er niet meer van Son, maar van “Casino” gesproken als men het over deze muziek en dans had.
Voorbeelden van de peilers waarop de son (en dus ook de salsa) steunt zijn:
1) Het ritme van de Claves (hardhouten verbindingspennen uit de scheepsbouw )
2) De Spaanse dichtvorm ( de zgn décimas )
3) Het vraag- en antwoord improvisatiespel tussen voorzanger en koor
4) Het sociale engagement
Uit de son zijn verschillende muziek- en dansstijlen ontstaan zoals de Bolero-son, Son-cha, Guajira-son, Guaracha-son, Pregon, Son Montuno, Mambo-son, Changui, Guaguanco, Timba e.v.a.
Deze hebben grosso modo in twee golven de wereld veroverd.
Voor de Cubaanse revolutie van 1959:
De Bolero, Mambo en Chachacha als bekendste, die hier in Europa zijn gearriveerd samen met de Amerikaanse soldaten op het einde van de tweede wereldoorlog.
Na de Cubaanse revolutie:
Na 1959 zijn vele muzikanten Cuba ontvlucht en in Noord-Amerika in contact gekomen met enerzijds de Jazz en anderzijds de Rock’n Roll. De salsamuziek is sterk beïnvloed door de Jazz en de oorspronkelijke septeto’s e.d. zijn uitgegroeid tot grote orkesten ( Combo’s en Conjunto’s) met koperblazers, piano en strijkers. Een van de bij ons meest bekende orkestleiders uit die tijd is uiteraard Tito Puente.
In zogenaamde “descargas ” leefden de muzikanten zich uit op diverse jamsessions. De salsadans op zijn beurt heeft wat de bewegingen betreft aan kruisbestuiving gedaan met de Rock’n Roll, die ongeveer rond dezelfde tijd in Amerika is ontstaan.
In de jaren ‘60 heeft het platenlabel Fania de naam “Salsa ” ( saus ) bedacht om de veelheid aan ritmes en stijlen onder een beter verkoopbare noemer te plaatsen.
Door het isolement van Cuba is de son daar zijn eigen leven blijven leiden. Het is pas sinds het op gang komen van het toerisme in Cuba na de val van de USSR en vooral dankzij het project “Buena Vista Social Club” onder leiding van Ry Cooder dat de Son aan een wereldwijde opmars is begonnen en zo een hernieuwde impuls heeft gegeven aan de salsascène in de rest van de wereld.
Het moge duidelijk zijn dat u in deze cursus de Cubaanse salsastijl zal aangeleerd krijgen. De muziek die wij gebruiken is echter niet enkel van Cubaanse origine, maar evengoed afkomstig uit Colombia, Puerto Rico, USA,Mexico, Afrika,Japan, Europa, Oost Europa etc…(als iemand een salsa –cd op de vingers kan tikken afkomstig van de Inuïts of Eskimo’s graag een seintje, want deze ontbreekt nog in mijn collectie….)
Tekst in het Spaans en Nederlands van een typische ‘son’ (zie videovoorbeeld bovenaan deze pagina)
SON A LA CASA DE LA TROVA (Son) 4:59 (Julio Rodríguez) Publ.: Copyricht Control
Gespeeld door Eliades Ochoa
Vertaling: Ivan Van Wassenhove
Cuando vayas a Santiago mi compay Als je naar Santiago gaat mijn vriend
te voy a llevar dan zal ik je meenemen
a un lugar querido naar een lieflijke plek
que te va a gustar die je zal bevallen
Cuando vayas a Santiago mi compay Als je naar Santiago gaat mijn vriend
te voy a invitar dan zal ik je uitnodigen naar
donde el son cubano waar de cubaanse son
se suele escuchar gewoonlijk te beluisteren valt
Ese lugar es la Casa de la Trova Deze plaats is de Casa de la Trova
un rincón amigo een hoek mijn vriend
de ritmo traditional. van traditionele ritmes
Esa lugar es la joya de Santiago Die plaats is het juweel van Santiago
donde el son cubano daar waar de cubaanse son
allí se suele escuchar zich gewoonlijk laat beluisteren.
Coro: Koor:
Si quieres bailar Als je wilt dansen
Si quieres gozar Als je wilt genieten
a la Casa de la Trova dan zal ik je meenemen
en Santiago naar de Casa de la Trova
te voy al llevar. in Santiago
…se repite coro… …het koor herhaalt…
…se improvisa guía… …de zanger improviseert…
voetnoten:
(1)verspreid over zowat de hele wereld : Cubaanse salsa of “Casino”, de New York style salsa, de Salsa Romantica, de Colombiaanse salsa, de Caribische salsa, de Tex-Mex salsa pop, de Afrikaanse salsa, de Oriëntaalse salsa , en …waarom niet de Westerse Latino pop(als buitenechtelijk kind dan…
(2)de Son de Oriente
(3)Gitaar en dichtvormen – décimas
(4)Polifonische ritmes
(5)de Hofdansen
Ivan Van Wassenhove 